Akü Kullanım Kılavuzu
Gönderilme zamanı: Pzr Haz 28, 2020 1:34 am
atakale www.atakale.com Hazılrayan Elkt. Müh İsmail Hakkı Özdem
Güneş Enerji Sistemlerinde Kullanılan Solar Jel , LiFePO4 Aküler Kullanma Talimatı
A-SATIN ALIRKEN DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
1- Jel Akülerin Satın Almadan Önce Yapılacak Kapasite Hesabı
İhtiyacınız olan akü kapasitesi hesabını yanlış yaptığınızda akünüzün çok kısa sürede ömrünün biteceğini , gereksiz ilave masraflarla karşılaşacağınızı bilmenizi isteriz.
Akü ihtiyacınızın %67 fazlasını alınız, diğer bir deyişle akünüzü kapasitesinin %60 ın altına indirmeyin. Gün batarken akünüz dolu olduğunu varsayarak, tekrar güneş çıkıp şarja başlayana kadar ki tüketiminiz akü kapasitesinin sadece %60 ı olmalı.
Kapasiteyi hesaplarken akünün veriminde hesabınıza katınız. Jel aküler genelde %85 verimlidir. Yani 100W ürettiğiniz enerjiyi akünüz e depoladığınızda , ancak bunun 85w nı kullanabilirsiniz. Geri kalanı akü içinde kaybolur.
Akünüzün kapasitesi kesinlikle etiket değeri değildir. Bir Akü 100AH yazıyorsa, bu aküden bir saat boyunca 100AH çekeceğinizi asla sanmayın.
Akünün üzerinde yazan değer, 20 saatte aküyü boşaltmanız durumundaki değerdir
Eğer 100AH jel aküyü 1 Saatte boşaltacaksanız, yani 100A çekecekseniz o akü 57 Amperdir.
%60 ın altına da inmemeniz gerektiği gerçeğini-de eklediğimizde
Akünün uygulamanızdaki kapasitesi 34AH dir
Çoğu uygulamada , akülerden yüksek akımlar çekilir, ve akünün çabucak bittiği görülür, bu akünün kalitesiz olduğunu değil, akü kapasitesinin, çekilen akıma göre ayarlanmadığından dolayıdır.
2- Satın Aldığınız Akü Türü Size Uygun Olmalı
Jel akü , Sulu Akü, Lityum Akü , LifePo4 akü karşılaştırmalarını iyi yapınız. Aldığınız akü türü uygulamanıza uygun olmalı.
Solar uygulamaların çoğuna JEL akü uygundur. Ancak Jel akü 25° de çalışacaksa, %60ın altına inmeyecek ise, 10 Saatte şarj olup, 10 saatte deşarj olacaksa, katalog değerlerinde ömrü olacaktır.
Uygulama yapacağınız yer , havasız sıcak, veya çok soğuk bir yer ise , akünüz 6 ayda ömrünü tamamlayacaktır.
Jel aküler, sıcaklık, şarj deşarj eğrileri, verim gibi şartlara göre çoğu zaman avantajlarını kaybedebilir. Bu durumda Life Po4 (lityum demir fosfat ) aküleri kullanmanızı tavsiye ederim.
Bu aküler 10 kat daha hesaplı, ve avantajlıdır.
Ancak, bir yazlık evde senede 3 ay kalıyor ve, yılın diğer aylarında aküleri hiç kullanmıyorsanız, en ucuz akü bile size n 5 sene boyunca sorunsuz hizmet vereceğini düşünürsek. En hesaplı akü Jel aküler olacaktır
Aynı mantıkla, UPS akülerinde jel kullanımının gereksiz bir harcama olacağı da açıktır. Çünkü senede 5-10 defa elektrik kesileceği düşünülürse, akülerin ömrü buyunca çevrim sayısı 100 ü geçmeyecektir. Bu durumda kuru bakımsız ucuz aküler tercih edilmelidir.
3- Döngü, Çevrim ,Doldur Boşalt , Cycle Sayısı (Ömürü)
Tüm Akülerin ömrü şarj-deşarj sayısına bağlıdır. Akülerin hiçbiri sonsuz defa doldur boşalt yapamaz. Ancak , akülerin çevrim sayısı net ve kesin bir rakamla ifade edilemez.
Kaliteli Kurşun plaka, seperatör, elektrolit, jel kullanıldığında en az 800 döngü 8 sene ömürlü bir akü elde edersiniz. %60 derin deşarj , 25°C sıcaklıkta ifadesi kullanılırsa bir mana ifade eder.
Eğer Kurşun plakaları iki kat kalın yaparsanız, en fazla 1500 cycle(doldur boşalt/şarj-deşarj) yapacak kadar ömür olur.
Akülerde ömür ;sene ile ifade edilmesi kafa karıştırıcı olabilir.
Bir örnekle anlatalım.
100AH Jel akü aldınız ve kataloğunda 10 Sene Ömürlü ve 800 Cycle(Çevrim sayısı) yazıyor
Ancak siz hergün bu akünün %60 kapasitesini kullanıyorsanız, Yani 100AH saatlik akünün 60AH saatini kullanıyorsanız,
Akünüzün ömrü 800/365=2 sene 3ay olacaktır.
Ama her gün %30 nu kullanıyorsanız veya, senede sadece 2-3 ay kullanıyorsanız, 10 sene ömrü yakalayabilirsiniz.
Bu grafikler yani çevrim sayısı , kapasite kullanımı grafiği her üretici tarafından verilir.
Genelde yanlış ve hep yüksek değerler girilir.
Aşağıda Avrupa, Amerika kaliteli akülerin ortalama ömürleriyle ilgili grafik paylaşıyorum
Akünün ağırlığı, plakaların saflığı, Jelin kalitesi, bir çok etken vardır. Ancak genelde aşağıdaki değerler sizi yanıltmayacaktır.
4- Akünün Üretim İmalat Tarihi , Yeni İkinci El Olması
Aküler imal tarihinden itibaren ömürleri bitmeye başlar. Bu yüzden akünün imalat tarihi satın alırken dikkat edilmesi gereken kriterlerden biridir.
Özellikle ucuz ithal, Çin aküleri zaten 3-5 senelik raf ömrü vardır. Çin'den , veya Yurt dışından bir akünün Türkiye gelmesi en az 4-5 aydır. Ürünü getiren ithalatçıda bekleme süresini dikkate aldığımızda, en az 6, normalde 1 sene beklediğini düşünmek gerekir. Buda ömrünün ¼ nün bittiği demektir. Ucuz Çin aküleri eğer yerli akülerden %20 daha ucuzsa, yerli aküleri yeni ve , üretim tarihi en yakın ürünleri tercih etmenizi tavsiye ederim.
Alman, Amerika Japon aküleri ise, siparişle birlikte üretilmeye başladığından, genelde satılana kadar 3 ay gibi bir süre geçer. Kaliteleri ve 10 seneye varan ömürleri dolaysıyla , üretim tarihi sorunlarını pek yaşamazsınız.
İkinci el akü, hurda akü demektir. Özellikle, Kamu kuruluşlarının 5 -10 senede bir değiştirmek zorunda kaldığı, büyük UPS ve Enerji Depolama sistemlerinde çok kaliteli aküler kullanılır. Aküler hala enerji depolama özelliğine sahiptir. Çünkü Sıfır kapasiteye gelmeden önce değiştirilmek zorundadır. Bu yüzden hala kullanılabilir durumda gözükürler. Ancak kapasitelerini ölçmek zordur. Kamu kurumlarındaki enerji depolama şartları çok temiz olduğundan görüntüleri de yeni gibidir. Ancak ömürlerinin yaklaşık %80 nini bitirmişlerdir. Aldığınız 100AH lik ikinci el(çıkma) akü aslında 20Amperin fiyatıyla aynı ise almak karlıdır. Örnek 100AH Jel akü 120$ - 140$ arası satılır. Siz bu aküyü 40-50$ arası alıyorsanız, zarar etmiş sayılmazsınız. Akünün hurda fiyatı 0,8USD/kg olduğu göz önüne alınırsa 100AH lik bir aküyü 20USD ye satabilirsiniz. Ama, ikinci el aküyü avrupa, çok kaliteli, marka diye , yerli ve çin aküleriyle aynı fiyata almanız hatadır. Çünkü yoğun kullanımda ömrü 1 seneyi geçmeyecektir.
5-Akü Kalite Belgeleri
Yerli ve Çin akülerinin belge diye sunduğu, Hizmet yeterlilik, ISO9001, OHA, Marka Tescil gibi sertifikaların hiçbir değeri yoktur. Bunu bir firma 500 TL ye alabilir. Ve ürünün kalitesini değil firmanın işleyişini gösterir. Garanti belgesi düzenlemeyen firmaların, garanti belgesi de yok demektir. Yerli ve çin malı ürünlerin bir çoğu da zaten KDV siz ve garanti belgesiz satılmaktadır.
Aşağıda uluslararası geçerliliği olan sertifikaların adları ve açıklamalarını veriyoruz Aşağıdaki belgeler bir aküde var ise, o aküler kalite konusunda güvenilir diyebiliriz.
1-TSE –(TSE den alınan hizmet yeterlilik belgesiyle Karıştırmayın) üzerinde direk TSE yazmalı
2-IEC 61427
3-IEC 60896-21/22
5-BS6290-4
6-DNV GL
7-IATA
8-DGR
9-CE ,EMC Sertifikası
10-EN 61000-6-1-2007
11-VDS
12-IEC 62133-2:2017
13-UL 2054 2
14-UL 1642
15-UL 2271
16-UL 2580
17- IEC/EN 62133
18- IEC 62660
19-ISO 12405
20-IEC 60086-1, 60086-2, 60086-3
21-IEEE 1725, IEEE 16
22-IEC 62228
23-UL 1998, ISO 26262
24-IEC 60950
25-GB 31241-2014, GB 18287-2013
6- Akü Markaları Kargaşası , Hangi Marka
Türkiye’de Satılan Akülerin Markaları ve Açıklamaları, Kaliteleri hakkında bilgiler.
Üretici -- Fiyatı -- Ömrü Üretim Yeri Çevrim Sayısı
Gel Power $117,00 2Yıldan Az Yerli 300
Nova Akü $135,00 2Yıldan Az Çin3 300
Orbus $132,00 2Yıldan Az Çin 400
Lextron $139,00 2Yıldan Az Çin 450
Aküsan $132,00 2Yıldan Az Yerli 400
Soytürk $117,00 2Yıldan Az Yerli 300
Volt Akü $132,00 3 Yıldan Az Yerli 500
Volan Akü $139,00 2Yıldan Az Çin 450
Yiğit Akü $213,00 4 Yıldan Az Yerli 600
Ritar $176,00 3 Yıldan Az Çin 500
Vigor $176,00 4 Yıldan Az Çin 600
İnci Akü $191,00 3 Yıldan Az Yerli 500
Inf $176,00 3 Yıldan Az Çin 450
TNL $132,00 2Yıldan Az Çin 300
Motech $161,00 3 Yıldan Az Çin 400
Hupai $176,00 3 Yıldan Az Çin 400
Fiamm $279,00 8 Yıldan Az İspanya 800
Sonnenschein $308,00 12 Yıldan Az Almanya 1200
Trojen $323,00 12 Yıldan Az Amerikan 1200
Vision $180,00 3 Yıldan Az Çin 400
SBS $140,00 2 Yıldan Az Çin 300
Solena $160,00 3 Yıl Çin 800
Yukarıdakilerin haricinde bir çok markalarda çıkabilir, Avrupa ,Amerika,Japon markaları haricindekiler, Türkiye'de markalanmış ürünlerdir.
Bir çok akü jel yazıldığı halde jel değil, bakımsız kuru aküdür. VRLA, akülerin tamamı İnternet de jel adıyla satılabilmektedir. Bu aldatmacayı, ürünün kataloğuna veya üzerindeki yazılara bakarak kolayca görebilirsiniz.
OPZS, OPZ , Bakımsız , akü, kuru akü, solar akü gibi ifadelere kanmayın. Örnek Mutlu Akünün power akü solar sistemler için gibi ifadelerle sattığı , sulu akü, kesinlikle jel değildir. Solar sistemler için 1 sene bile ömrü yoktur.
Güneş Enerji Sistemlerinde Kullanılan Solar Jel , LiFePO4 Aküler Kullanma Talimatı
A-SATIN ALIRKEN DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
1- Jel Akülerin Satın Almadan Önce Yapılacak Kapasite Hesabı
İhtiyacınız olan akü kapasitesi hesabını yanlış yaptığınızda akünüzün çok kısa sürede ömrünün biteceğini , gereksiz ilave masraflarla karşılaşacağınızı bilmenizi isteriz.
Akü ihtiyacınızın %67 fazlasını alınız, diğer bir deyişle akünüzü kapasitesinin %60 ın altına indirmeyin. Gün batarken akünüz dolu olduğunu varsayarak, tekrar güneş çıkıp şarja başlayana kadar ki tüketiminiz akü kapasitesinin sadece %60 ı olmalı.
Kapasiteyi hesaplarken akünün veriminde hesabınıza katınız. Jel aküler genelde %85 verimlidir. Yani 100W ürettiğiniz enerjiyi akünüz e depoladığınızda , ancak bunun 85w nı kullanabilirsiniz. Geri kalanı akü içinde kaybolur.
Akünüzün kapasitesi kesinlikle etiket değeri değildir. Bir Akü 100AH yazıyorsa, bu aküden bir saat boyunca 100AH çekeceğinizi asla sanmayın.
Akünün üzerinde yazan değer, 20 saatte aküyü boşaltmanız durumundaki değerdir
Eğer 100AH jel aküyü 1 Saatte boşaltacaksanız, yani 100A çekecekseniz o akü 57 Amperdir.
%60 ın altına da inmemeniz gerektiği gerçeğini-de eklediğimizde
Akünün uygulamanızdaki kapasitesi 34AH dir
Çoğu uygulamada , akülerden yüksek akımlar çekilir, ve akünün çabucak bittiği görülür, bu akünün kalitesiz olduğunu değil, akü kapasitesinin, çekilen akıma göre ayarlanmadığından dolayıdır.
2- Satın Aldığınız Akü Türü Size Uygun Olmalı
Jel akü , Sulu Akü, Lityum Akü , LifePo4 akü karşılaştırmalarını iyi yapınız. Aldığınız akü türü uygulamanıza uygun olmalı.
Solar uygulamaların çoğuna JEL akü uygundur. Ancak Jel akü 25° de çalışacaksa, %60ın altına inmeyecek ise, 10 Saatte şarj olup, 10 saatte deşarj olacaksa, katalog değerlerinde ömrü olacaktır.
Uygulama yapacağınız yer , havasız sıcak, veya çok soğuk bir yer ise , akünüz 6 ayda ömrünü tamamlayacaktır.
Jel aküler, sıcaklık, şarj deşarj eğrileri, verim gibi şartlara göre çoğu zaman avantajlarını kaybedebilir. Bu durumda Life Po4 (lityum demir fosfat ) aküleri kullanmanızı tavsiye ederim.
Bu aküler 10 kat daha hesaplı, ve avantajlıdır.
Ancak, bir yazlık evde senede 3 ay kalıyor ve, yılın diğer aylarında aküleri hiç kullanmıyorsanız, en ucuz akü bile size n 5 sene boyunca sorunsuz hizmet vereceğini düşünürsek. En hesaplı akü Jel aküler olacaktır
Aynı mantıkla, UPS akülerinde jel kullanımının gereksiz bir harcama olacağı da açıktır. Çünkü senede 5-10 defa elektrik kesileceği düşünülürse, akülerin ömrü buyunca çevrim sayısı 100 ü geçmeyecektir. Bu durumda kuru bakımsız ucuz aküler tercih edilmelidir.
3- Döngü, Çevrim ,Doldur Boşalt , Cycle Sayısı (Ömürü)
Tüm Akülerin ömrü şarj-deşarj sayısına bağlıdır. Akülerin hiçbiri sonsuz defa doldur boşalt yapamaz. Ancak , akülerin çevrim sayısı net ve kesin bir rakamla ifade edilemez.
Kaliteli Kurşun plaka, seperatör, elektrolit, jel kullanıldığında en az 800 döngü 8 sene ömürlü bir akü elde edersiniz. %60 derin deşarj , 25°C sıcaklıkta ifadesi kullanılırsa bir mana ifade eder.
Eğer Kurşun plakaları iki kat kalın yaparsanız, en fazla 1500 cycle(doldur boşalt/şarj-deşarj) yapacak kadar ömür olur.
Akülerde ömür ;sene ile ifade edilmesi kafa karıştırıcı olabilir.
Bir örnekle anlatalım.
100AH Jel akü aldınız ve kataloğunda 10 Sene Ömürlü ve 800 Cycle(Çevrim sayısı) yazıyor
Ancak siz hergün bu akünün %60 kapasitesini kullanıyorsanız, Yani 100AH saatlik akünün 60AH saatini kullanıyorsanız,
Akünüzün ömrü 800/365=2 sene 3ay olacaktır.
Ama her gün %30 nu kullanıyorsanız veya, senede sadece 2-3 ay kullanıyorsanız, 10 sene ömrü yakalayabilirsiniz.
Bu grafikler yani çevrim sayısı , kapasite kullanımı grafiği her üretici tarafından verilir.
Genelde yanlış ve hep yüksek değerler girilir.
Aşağıda Avrupa, Amerika kaliteli akülerin ortalama ömürleriyle ilgili grafik paylaşıyorum
Akünün ağırlığı, plakaların saflığı, Jelin kalitesi, bir çok etken vardır. Ancak genelde aşağıdaki değerler sizi yanıltmayacaktır.
4- Akünün Üretim İmalat Tarihi , Yeni İkinci El Olması
Aküler imal tarihinden itibaren ömürleri bitmeye başlar. Bu yüzden akünün imalat tarihi satın alırken dikkat edilmesi gereken kriterlerden biridir.
Özellikle ucuz ithal, Çin aküleri zaten 3-5 senelik raf ömrü vardır. Çin'den , veya Yurt dışından bir akünün Türkiye gelmesi en az 4-5 aydır. Ürünü getiren ithalatçıda bekleme süresini dikkate aldığımızda, en az 6, normalde 1 sene beklediğini düşünmek gerekir. Buda ömrünün ¼ nün bittiği demektir. Ucuz Çin aküleri eğer yerli akülerden %20 daha ucuzsa, yerli aküleri yeni ve , üretim tarihi en yakın ürünleri tercih etmenizi tavsiye ederim.
Alman, Amerika Japon aküleri ise, siparişle birlikte üretilmeye başladığından, genelde satılana kadar 3 ay gibi bir süre geçer. Kaliteleri ve 10 seneye varan ömürleri dolaysıyla , üretim tarihi sorunlarını pek yaşamazsınız.
İkinci el akü, hurda akü demektir. Özellikle, Kamu kuruluşlarının 5 -10 senede bir değiştirmek zorunda kaldığı, büyük UPS ve Enerji Depolama sistemlerinde çok kaliteli aküler kullanılır. Aküler hala enerji depolama özelliğine sahiptir. Çünkü Sıfır kapasiteye gelmeden önce değiştirilmek zorundadır. Bu yüzden hala kullanılabilir durumda gözükürler. Ancak kapasitelerini ölçmek zordur. Kamu kurumlarındaki enerji depolama şartları çok temiz olduğundan görüntüleri de yeni gibidir. Ancak ömürlerinin yaklaşık %80 nini bitirmişlerdir. Aldığınız 100AH lik ikinci el(çıkma) akü aslında 20Amperin fiyatıyla aynı ise almak karlıdır. Örnek 100AH Jel akü 120$ - 140$ arası satılır. Siz bu aküyü 40-50$ arası alıyorsanız, zarar etmiş sayılmazsınız. Akünün hurda fiyatı 0,8USD/kg olduğu göz önüne alınırsa 100AH lik bir aküyü 20USD ye satabilirsiniz. Ama, ikinci el aküyü avrupa, çok kaliteli, marka diye , yerli ve çin aküleriyle aynı fiyata almanız hatadır. Çünkü yoğun kullanımda ömrü 1 seneyi geçmeyecektir.
5-Akü Kalite Belgeleri
Yerli ve Çin akülerinin belge diye sunduğu, Hizmet yeterlilik, ISO9001, OHA, Marka Tescil gibi sertifikaların hiçbir değeri yoktur. Bunu bir firma 500 TL ye alabilir. Ve ürünün kalitesini değil firmanın işleyişini gösterir. Garanti belgesi düzenlemeyen firmaların, garanti belgesi de yok demektir. Yerli ve çin malı ürünlerin bir çoğu da zaten KDV siz ve garanti belgesiz satılmaktadır.
Aşağıda uluslararası geçerliliği olan sertifikaların adları ve açıklamalarını veriyoruz Aşağıdaki belgeler bir aküde var ise, o aküler kalite konusunda güvenilir diyebiliriz.
1-TSE –(TSE den alınan hizmet yeterlilik belgesiyle Karıştırmayın) üzerinde direk TSE yazmalı
2-IEC 61427
3-IEC 60896-21/22
5-BS6290-4
6-DNV GL
7-IATA
8-DGR
9-CE ,EMC Sertifikası
10-EN 61000-6-1-2007
11-VDS
12-IEC 62133-2:2017
13-UL 2054 2
14-UL 1642
15-UL 2271
16-UL 2580
17- IEC/EN 62133
18- IEC 62660
19-ISO 12405
20-IEC 60086-1, 60086-2, 60086-3
21-IEEE 1725, IEEE 16
22-IEC 62228
23-UL 1998, ISO 26262
24-IEC 60950
25-GB 31241-2014, GB 18287-2013
6- Akü Markaları Kargaşası , Hangi Marka
Türkiye’de Satılan Akülerin Markaları ve Açıklamaları, Kaliteleri hakkında bilgiler.
Üretici -- Fiyatı -- Ömrü Üretim Yeri Çevrim Sayısı
Gel Power $117,00 2Yıldan Az Yerli 300
Nova Akü $135,00 2Yıldan Az Çin3 300
Orbus $132,00 2Yıldan Az Çin 400
Lextron $139,00 2Yıldan Az Çin 450
Aküsan $132,00 2Yıldan Az Yerli 400
Soytürk $117,00 2Yıldan Az Yerli 300
Volt Akü $132,00 3 Yıldan Az Yerli 500
Volan Akü $139,00 2Yıldan Az Çin 450
Yiğit Akü $213,00 4 Yıldan Az Yerli 600
Ritar $176,00 3 Yıldan Az Çin 500
Vigor $176,00 4 Yıldan Az Çin 600
İnci Akü $191,00 3 Yıldan Az Yerli 500
Inf $176,00 3 Yıldan Az Çin 450
TNL $132,00 2Yıldan Az Çin 300
Motech $161,00 3 Yıldan Az Çin 400
Hupai $176,00 3 Yıldan Az Çin 400
Fiamm $279,00 8 Yıldan Az İspanya 800
Sonnenschein $308,00 12 Yıldan Az Almanya 1200
Trojen $323,00 12 Yıldan Az Amerikan 1200
Vision $180,00 3 Yıldan Az Çin 400
SBS $140,00 2 Yıldan Az Çin 300
Solena $160,00 3 Yıl Çin 800
Yukarıdakilerin haricinde bir çok markalarda çıkabilir, Avrupa ,Amerika,Japon markaları haricindekiler, Türkiye'de markalanmış ürünlerdir.
Bir çok akü jel yazıldığı halde jel değil, bakımsız kuru aküdür. VRLA, akülerin tamamı İnternet de jel adıyla satılabilmektedir. Bu aldatmacayı, ürünün kataloğuna veya üzerindeki yazılara bakarak kolayca görebilirsiniz.
OPZS, OPZ , Bakımsız , akü, kuru akü, solar akü gibi ifadelere kanmayın. Örnek Mutlu Akünün power akü solar sistemler için gibi ifadelerle sattığı , sulu akü, kesinlikle jel değildir. Solar sistemler için 1 sene bile ömrü yoktur.